
Kars Gezilecek Yerler ve Yeme İçme Mekanları
Kars'ı Yakından Tanımaya Ne Dersiniz?
Belki bu başlık size çekici gelmeyebilir, belki ne Kars’ı ya diyebilirsiniz, belki bende zamanında öyle dedim öyle düşündüm. Önce önyargıyı bırakalım ve yazıyı okuyalım.. Güvenin bana benimle beraber siz de eğleneceksiniz ve okur okumaz bilet bakmaya başlayacaksınız.
Her şey sanırım Doğu Ekspresi Cinayeti filmi ile daha da can buldu. Artık bu seyahat İstanbul’dan başlamıyor ama Ankara’dan Kars’a kadar sürüyor. Gidiş için bilet bulmak oldukça zor, genelde tur şirketleri alıp kapatıyor. Ama dönüş bulmak daha kolay, Kars’tan başlayıp Ankara’da son buluyor. TCDD sitesinden her günün bileti bir ay önceden çıkıyor. Yolculuk 24 saat sürüyor ve gördüğün yerler iki yönde de aynı. Gidiş bulamazsanız üzülmeyin hemen dönüşü alın. Kars tren istasyonundan saat sabah 8’de kalkıyor.
Dönerken Gel-Gör Cağ Kebap siparişlerinizi : (0442) 234 21 22 telefonuna veriyorsunuz size hangi duraktan önce aramanız (Ilıca ya da Kandilli durağı) gerektiğini söylüyorlar ve durağa geldiğinizde kebaplar sizi bekliyor oluyor.
Aslında #Kars benim için #Sarıkamış demekti. Kayak sevdam gitmediğim son kayak yeri olan Sarıkamış için bana bilet aldırdı. İyi ki de öyle olmuş, sayesinde bambaşka bir kültür gördüm.
Biletler 3 ay öncesinden alındı. Kars'da kaldığım oteller gerçekten inanılmazdı. O kadar kararsız kaldım ki 2 gece için 2 ayrı otele gittim :) İlk gece @hotelcheltikov otelde kaldık. 1874 yılında yapılmış, uzun süre opera binası olarak kullanılmış ve Rus’lar Kars’ı terk edince restore edilmiş harika bir yapı.

Kars'ta Nerede Kalınır?
Oteller için www.kucukoteller.com.tr Kars sayfasına detaylıca bakın!
İlk gün havaalanından araç kiraladık. Araç kiralamak için bir seçenek var havaalanında :) Çok demokratik olmuş yani...
İlk güzergah Çıldır gölü. Kars havaalanından 1 saat civarı sürdü. Göl kış aylarında tamamen donuyor. Bembeyaz harika bir görüntü sizi karşılıyor. Ve göl üzerinde kızaklarla ufak bir tur sizi bekliyor. Göl kenarında Atalay’ın Yeri diye bir restoran var, gölden çıkan balıklarla beraber harika bir menü sizi bekliyor. Fonda (Ahmet Kaya) güzel bir müzik, karşınızda bembeyaz bir göl, enfes bir menü, salaş bir restoran ve size ben neredeyim hissettiren bir ortam. Ben sarı kanat balığını beğendim ama arkadaşlarım alabalığı beğendi, iyisi mi siz hepsini deneyin.. Gitmeden aramak isterseniz telefonu 0478 311 27 19 .
Kars'ın içinde ilk durak Kars kalesi. Her yer buz ve kar olduğundan Kars macerası baya spor dolu geçti. Kale de bir çay molası verebilirsiniz. Otantik bir ortamda çaydanlıkla çay servisi yorgunluk atmaya birebir.
Kalenin hemen alt tarafında bulunan 12 havariler kilisesi şimdiki adı ile Kümbet Camii ziyaret edilmesi gereken yerler arasında. Camii’nin imamı Faruk Bey bizi harika bir misafirperverlikle karşıladı. Hava durumu elverseydi namazımızı kılacaktık yani o derece muhteşem bir imam. Bize camii’nin tarihini anlattı ve ardından ezan saati deyip ezanını okudu. Bu yapının tarihi 10. yüzyıla dayanıyor. Sırayla egemenlik durumuna göre kilise, cami, kilise, camii olarak değişerek en son cami haliyle kalmış :))
Kümbet Camii'nin asırlık duvarları geçmişin hikâyelerini fısıldıyor sanki! Cami yemyeşil bahçelerle çevrili ve tek ses yakındaki bir derenin hafifçe akan şırıltısıdır.

Diğer Görmenizi istediğim yerler: Kafkas Cephesi Harp Tarihi müzesi ve Fevzi Çakmak Müzesi
Kars’ta hava 4 buçuk gibi kararmaya başlıyor ve biz otele biraz dinlenme molası vermek üzere yola koyuluyoruz. Neden mi çünkü harika bir akşam yemeği bizi bekliyor. Rezervasyonunuzu yaptırın. İlk akşam için Dilek Hanım'ın Hanımeli restoranını seçtik, telefonda kendisi ile kaynaştık, gidince de yemekler ve sohbet için kendisine ve ailesine buradan tekrar teşekkür ediyorum. Telefonu 0474 212 61 31. Menüyü kendisine bıraktık ve sanırım en iyisi bu. Yine de size menüyü sayayım, yazarken en keyif aldığım bölüm bu :) Erişte aşı Çorbası, Acem kavurması, Hangel, Dolma, İrevan köfte, Piti, Kiraz Turşusu ve Kars Helvası.
Yemeklerle beraber Dilek Hanımın sohbeti paha biçilemez. Sevdiği misafirlerine ya da gözü tutan misafirlerine şarap ikramı da var. Esas söylemeden geçemeyeceğim kısım Dilek Hanımın eşinin bize tulum eşliğinde söylediği Sarı Gelin Türküsü. Bizi rahat ve mutlu ettirmek için ellerinden geleni yaptılar diyebilirim.
✏️ İkinci günümüzü Ani Harabelerine ayırdık. Kars'a 48 km uzaklığında Ani Harabeleri. Ama benim için Kars'a gitme sebebi diyebiliriz. Ani geçmişi 6. yüzyıla dayanıyor. Fakat etrafındaki mağaraların Milattan önceki döneme ait olduğu söyleniyor. Mağarada yaşam gözlerinizin önünde, tarihe ne kadar meraklısınız bilmem ama ben çok etkilendim. Bize Ani Harabelerini güvenlik görevlisi olan Sait abi gezdirdi, bilgisi ve tecrübesi baya şaşırtıcı. Aslanlı bir girişi var Ani'nin, 1066 yılında Türk egemenliğine geçmiş ve Katedral de namaz kılınarak Camiye çevrilmiş. 1319 da ki depremde Ani baya bir hasar görmüş ama bazı yapılar hala ayakta. Minimum 2 saatinizi hatta bence daha fazla zamanınızı Anide geçirmelisiniz. Arpaçay Ani ile Ermenistan arasında bir sınır oluşturuyor. Tarihi İpek yolu Ani’den geçiyor ve İpek yolu köprüsünü görebiliyorsunuz. O dönemde bile şehre Süt borularla gelmekteymiş, şehirde hayvan kokusu olmasın diye. Her yer surlarla çevrilmiş ya da uçurumlarla dolu. Ülkemizde böylesine bir tarihin kıymetinin bilinmemesi gerçekten üzücü. Ayakta duran 8 kilise ve 1 Cami var görülmesi gereken.
Beni en çok etkileyen Meryem Ana Katedrali oldu. Tarihi bir hikayesi olduğundan olsa gerek. Menuçihr Camii Türk fethinden sonra topraklarımızda inşa edilen en eski cami olma özelliğini taşıyor. Doğanın ortasında gizli bir mücevher: Menuçehr Camii!
Zamansız güzelliği içinize çekerken ve doğada teselli bulurken huzurlu atmosferin sizi sarmasına izin verin.
Akşam yemeğimiz için Kars Kaz Evini tercih ettik. Kars'a gelip kaz yemeden olmaz değil mi? Şimdi tadı ile ilgili yorum yapacağım ama ben yemek için dünyaya geldiğimden dolayı ne kadar doğru bir tespit olur bilemedim. Kaz eti bence yıkılıyor:) Biraz tuzlu ve sert ama ben çok beğendim. Bulgur pilavı üstü söğüş doğru bir başlangıç olur bu lezzeti denemek için. Ayran aşı çorbası, mantı, erişte pilavı ve muhteşem lezzet Kars helvası.. Bir yemekteyiz programı gibi oldu ama yazarken bile canım çekti. Rezervasyon için 0474 212 37 13 numaralı telefonu arayabilirsiniz.

Akşam Kars Store'a gittik. Yemeğimizin ardından şarap ve canlı müzik keyfimizi yaptık. Ermeni şaraplarının tadına bakabilirsiniz. Gayet keyifli, müziği de dinlerken bir an Karsta olduğunuzu unutuyorsunuz. Kars Store'dan hediyelik eşyalarınızı da alabilirsiniz. Kar's Otelin tam karşısında bulunuyor.
İkinci geceki otelimiz Kar's Otel. Genelde sanırım gelen herkes bu Otelde kalıyor. 8 odalı otel bembeyaz, burası da eski bir Rus binası ve tabi ki restore edilmiş.
Son gün öğlen yemeğimizi ise Kamer Kadıneli restoranda yedik. Burası da Kar's Otelin hemen yanında. Dekoru İstanbul kafeleri gibi. Burada Evelik Çorbası içtik, yanında da Hangel ( fotoğraflarda var ) yedik.
Daha sonra peynirlerimizi aldık. Büyük Zavotlar bu işin ustası zaten. Her yere kargo yapıyorlar, taşıma derdinizde yok. Kars' gidip gravyer ve kaşar almadan dönmek olmaz.
Dönüş yolu ve Kars Ankara Treni…
Tarihte bir yolculuğa çıkmaya hazır olun! Tarihi Osmanlı dönemine kadar uzanan Taş Köprü ( görsellerde var ), büyüleyici cazibesini koruyarak ziyaretçileri doğada huzur içinde vakit geçirmeye ve eşsiz fotoğraflar çekmeye davet ediyor.

Kars'ta Önerilen Restoranlar:
Kars Kaz Evi: Kars’a özgü lezzetlerin neredeyse tamamını sunan bu restoran, kaz eti ve kaz suyunda pişmiş bulgur pilavıyla ünlüdür. Ayrıca hangel, evelik çorbası ve hoşaf gibi diğer Kars yemeklerini de burada bulabilirsiniz.
Kamer Mutfak ve Cafe: Patlıcan çorbası ile ünlü olan bu mekan, Kars’a özgü diğer yemekler arasında hangel, çökertme kebabı ve kaz eti gibi seçenekler de sunar.
Doğuş Ocakbaşı: Kars mutfağından farklı olarak ocakbaşı lezzetleri sunan bu restoran, kaliteli etleriyle bilinir ve şehirdeki en iyi et restoranları arasında sayılır.
Brother's Milkbar: Yeni açılan bu şık cafe, Kars’ın ünlü süt ürünlerini tatmak isteyenler için idealdir. Tarçınlı, ballı, naneli gibi farklı süt seçenekleri sunarak, özellikle çocuklu aileler için harika bir alternatiftir.
Bence Kars, hem ilk baharda hem de kışın görülmesi gerekiyor. Baharı ayrı kışı apayrı çünkü. Aynı zamanda Doğubayazıt’ta yakın. Tarihe meraklı olanlar için orası da görülmesi gereken yerlerden biri.
İşte size çok sık rastlayamayacağınız eşsiz bir öneri daha: Kars Peynir Müzesi!
Kars'ın gastronomik mirasının bir parçasını, nesiller boyunca hem yerel halkı hem de ziyaretçileri memnun eden peynir yapım geleneklerinin bir hazinesi olan müzede deneyimleyin! Görsel galeride mevcut.
Sanıyorum ki apayrı bir dünya keşfettim.
Kars mutfağı, yerel lezzetleri ve zengin yiyecek çeşitliliğiyle tanınır. Kars'ta öne çıkan yemekler, özellikle yerel malzemelerle yapılan et ve süt ürünleri ile köklü bir mutfak kültürünü yansıtır. Kars'ta mutlaka tadılması gereken başlıca lezzetler ve bu lezzetlerin servis edildiği restoranlar şunlardır:
Kars'ın Ünlü Yemekleri:
Umaç Helvası: Kars'ta kış aylarının vazgeçilmez tatlısıdır. Un helvasına benzer olsa da kavrulmuş un parçalarıyla farklı bir lezzet sunar. Kars dışında Azerbaycan'da da yapılan bu tatlı, damakta kıtır bir tat bırakır.
Bulgur Pilavı Üstü Kaz: Kars mutfağının simgesi olan kaz eti, yaylalarda doğal beslenen kazların kış aylarında kesilmesiyle hazırlanır. Kaz etinin tandırda pişirilmesiyle elde edilen bu yemek, kazın suyu ve yağıyla pişirilen bulgur pilavı üzerinde didiklenmiş kaz etiyle sunulur. Kaz etinin tadı her damak zevkine hitap etmese de, kaz suyuna pişirilmiş bulgur oldukça lezzetlidir. Bu eşsiz yemeği Kars Kaz Evi ve Hanımeli Restoran'da deneyebilirsiniz.
Hangel (Hıngel): Mantının boş versiyonu olarak bilinen hangel, hamur parçalarının kaynatılıp üzerine sarımsaklı yoğurt ve yağ dökülerek servis edilmesiyle hazırlanır. Kars'ta karbonhidrat sevenler için vazgeçilmez bir yemektir.
Kars Gravyeri ve Kars Kaşarı: Kars’ın en ünlü süt ürünlerinden olan gravyer peyniri, İsviçre kökenli bir peynir türüdür. Kars’ta üretilen gravyer, sütün çok taze olması ve üretim yerinin ineklere yakın olması gibi özel şartlar gerektirir. Gravyerin üretimi oldukça zahmetlidir ve olgunlaşması iki yıl sürer. Kars kaşarı da bölgenin bir başka ünlü peyniridir. Boğatepe Köyü’ndeki dükkandan bu peynirleri satın alabilirsiniz.
Piti: Kars ve çevre illerde (Iğdır, Ardahan) oldukça popüler olan, koyun eti ve nohuttan yapılan, zerdeçalla renklendirilen bir güveç yemeğidir. Koyun eti ve nohuttan yapılan bu yemek, lavaş ekmeğiyle birlikte servis edilir. Yemeğin özelliği, lavaş üzerine dökülen sulu kısmının ayrıca sunulmasıdır.
Kars Balı: Kars’ın yaylalarında yetişen çiçeklerin polenlerinden üretilen bal, Türkiye’nin en organik ballarından biri olarak bilinir. Kars’ta tarım ilaçlarının kullanılmaması, bu balın doğallığını artırır. Boğatepe Köyü ve Zeliha’nın Organik Bal ve Peyniri bu balların alınabileceği yerlerdir.
Evelik Aşı ve Isırgan Otu Çorbası: Evelik otu, Kars’ta bahar aylarında toplanan ve ekşi bir tada sahip olan bir bitkidir. Yeşil mercimek, yarma, soğan ve çeşitli sebzelerle hazırlanan evelik aşı, Kars'ın kış aylarında sıklıkla tüketilen geleneksel çorbalarından biridir. Aynı şekilde ısırgan otu da Kars mutfağında sıkça kullanılır ve evelik aşına benzer şekilde çorbası yapılır.

Kars'ta gezilecek yerler:
Çıldır Gölü’nde Balık Avlamak: Kışın Çıldır Gölü 80 cm'e kadar donarak eşsiz bir beyaz çöle dönüşür. Ziyaretçiler, buzu kırarak yerel balıkçılarla balık avlama deneyimi yaşayabilir. Buz üzerinde güvenle yürünebilir ve balıkçılar, gelen misafirlere ağ atma ve buz kırma gibi süreçleri öğretir. Bu unutulmaz deneyim hem manzaraları hem de macerasıyla dikkat çeker.
Sarıkamış’ta Kayak ve Snowboard: Sarıkamış, dünyada Alpler dışında toz kristal karın yağdığı tek yer olarak bilinir. Bu özel kar sayesinde kayak ve snowboard yapanlar için benzersiz bir deneyim sunar. Kar, yapışmadığı için pistlerde kayarken arkanızda tül gibi bir iz bırakır.
Yaban Hayatı Gözlemleme: Kars bölgesinde ayılar, kurtlar, vaşaklar ve tilkiler gibi birçok yaban hayvanı bulunur. KuzeyDoğa Derneği, yaban hayatı koruma çalışmalarını yürütür ve gönüllüler arar. Ayrıca, bölge kuş gözlemi için de mükemmel bir alandır. Özellikle Kuyucuk Gölü, kuş gözleminde rekor sayılara sahiptir.
Kars'ta Araba Yolculuğu: Kars ve çevresi, yazın yeşil ve mavi manzaralar, kışın ise sonsuz beyazlık sunan doğasıyla bir yolculuk için ideal. Kiralık araçlarla Kars’ı merkez alarak çevredeki doğal güzellikleri keşfetmek mümkündür.
Kars, zengin mutfağı, doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla keşfedilmesi gereken bir şehir.
Kars Mutfağı: Şehrin en bilinen lezzeti tandırda kazdır. Kaz eti önce kurutulup daha sonra tandırda pişirilir, yanında ise kaz suyuna bulgur servisi yapılır. Bu yemek, kaz etinin yağıyla pişen bulgurla mükemmel bir uyum sağlar. Yemeğin tadını artırmak için yanında geleneksel hoşaflar içilir, özellikle elma ve erik hoşafı tercih edilir. Hangel ise Kars mutfağının başka bir vazgeçilmez yemeğidir. Etsiz mantı olarak bilinir, üzerine bolca kavrulmuş soğan ve tereyağı dökülür. Evelik ve ısırgan otu çorbaları da bölgeye özgü lezzetlerden olup, sade ve doyurucu yemeklerdir. Kars Kaz Evi, Kars’ın geleneksel yemeklerini deneyimlemek için en çok tavsiye edilen mekandır.
Ani Harabeleri: Ani, Kars’ın en etkileyici tarihi bölgelerinden biridir. Ani, geçmişte Bizans, Ermeni, Müslüman ve pagan kültürlerine ev sahipliği yapmış önemli bir yerleşimdir. Şehir, 7 yüzyıl boyunca varlığını sürdürmüş ve bir dönem 100 bin kişilik bir nüfusa sahip olmuştur. Arpaçay Kanyonu’nun kenarında yer alan Ani, hem doğal savunma avantajı hem de görkemli konumuyla etkileyici bir antik şehirdir. Bir rehber eşliğinde gezmek, buranın tarihini daha iyi anlamak açısından tavsiye edilir.
Kars, zengin mutfağı, adrenalin dolu kış sporları ve tarihi mekanları ile doğanın ve kültürün buluştuğu bir destinasyon sunar.
Cirit Festivali: Kars ve çevresinde, hala ata sporumuz cirit oynanıyor. Donmuş Çıldır Gölü'nde Altın At Kış Festivali kapsamında atlı kızak, atlı okçuluk gibi etkinlikler yapılıyor.
Baltık Mimarisi: Kars, Rusların bıraktığı Baltık mimarisiyle dikkat çekiyor. Geniş caddeler, meydanlar ve Rus döneminden kalma nadide yapılar, şehrin çehresine Avrupai bir hava katıyor.
Yayla Hayatı: Kars’ın yaylalarında, misafirperver yerel halk sizi ağırlıyor. Yaylalarda yaşayan bu insanlar, sizi inekleriyle göçebe yaşamlarına dahil etmekten keyif alıyor
Kars Kaleiçi bölgesinde gezilecek tarihi ve kültürel yerler:
Kars Kalesi: Selçuklular döneminde inşa edilen kale, son olarak 1579’da Lala Mustafa Paşa tarafından yenilenmiş. Gece manzarası görsel bir şölen sunuyor.
Namık Kemal Evi: Şair Namık Kemal’in çocukluğunu geçirdiği ev, şimdi kültür evi olarak kullanılıyor.
Hamamlar: Kaleiçi’nde birkaç tarihi hamam bulunmakta, bazıları yıkılmaya yüz tutmuş durumda.
Taş Köprü: 16. yüzyılda yapılan köprü, Kaleiçi ve Sukapı mahallelerini bağlıyor. 1725’te yeniden inşa edilmiştir.
On İki Havari Kilisesi (Kümbet Cami): 10. yüzyılda inşa edilmiş, tarihi boyunca hem kilise hem de cami olarak kullanılmış.
Kars Müzesi: Arkeolojik ve etnografik eserlerin sergilendiği modern bir müze.
Ebul Hasan-ı Harakani Türbesi: Manevi önemi büyük olan bu türbe, Evliya Cami’de bulunuyor ve ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
Tarihi Baltık mimarisi binaları
Fethiye Cami (Aleksander Nevsky Katedrali): 19. yüzyılda Ruslar tarafından kilise olarak yapılan bu yapı, Kars’ın kurtuluşundan sonra camiye dönüştürülmüş ve yanlarına minare eklenmiştir.
Kars İl Sağlık Müdürlüğü: 1907’de inşa edilen süslemeli yapı, önce hastane olarak kullanılmış, sonra sağlık müdürlüğü olmuştur.
Kars Sanayi ve Ticaret Odası: 19. yüzyılda kışlık konak olarak yapılan bina, Cumhuriyet sonrası sanayi ve ticaret odası olarak kullanılmaya başlanmış, Atatürk tarafından ziyaret edilmiştir.
Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı: 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Ordu Komutanı Gazi Ahmet Muhtar Paşa tarafından inşa edilen konak, Osmanlı sivil mimarisinin güzel bir örneğidir. 2001’de sanat galerisi olarak yeniden açılmıştır.
İsmet Paşa İlköğretim Okulu: 1886-1888 yılları arasında yapılan okul, şehit ve kimsesiz çocuklar için yatılı mektep olarak kullanılmış, hala okul olarak işlev görüyor.
Eski Rus Konsolosluğu: Eskiden Rus Konsolosluğu olan bina, günümüzde konut olarak kullanılmaktadır.
Ortakapı Mahallesi'ndeki gezilecek tarihi yerleri özetliyor:
Eski Vali Konağı: 129 yıllık bina, 1921’de Kars Antlaşması'nın imzalandığı yer ve Cenub-i Garbi Kafkas Geçici Hükümeti’ne ev sahipliği yapmıştır. 1883’te bir tüccar tarafından yaptırılmıştır.
Defterdarlık: Eski Vali Konağı’nın karşısında bulunan bu 19. yüzyıl Baltık mimarisi yapısı, başlangıçta tiyatro olarak inşa edilmiş ve sonrasında defterdarlık olarak kullanılmıştır.
Kafkas Üniversitesi Devlet Konservatuvarı: Ruslardan kalan bir Baltık mimarisi binasında yer alıyor.
Kars çevresinde gezilecek yerler
Çıldır Gölü: Kars-Ardahan sınırında yer alan göl, kışın buz kalınlığıyla atlı kızak turları için cazip hale gelir. Yazın yüzmek de mümkündür.
Ani Antik Kenti: Bir zamanlar dünyanın en büyük şehirlerinden biri olan Ani, 24 farklı uygarlığa ev sahipliği yapmış. Harabeler Nisan-Ekim arası ziyaret edilebilir.
Sarıkamış ve Kayak Merkezi: Birinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan trajik olaylarla anılan Sarıkamış, aynı zamanda kayak merkezi olarak da popülerdir. Her yıl şehitler anma törenleri düzenlenmektedir.
Katherina Köşkü: Çar 2. Nikola’nın oğlu için yaptırdığı köşk, çivi kullanılmadan inşa edilmiştir. Günümüzde tahrip olmuş olsa da görülmeye değerdir.
Boğatepe Köyü ve Peynir Müzesi: Kars’a 50 kilometre mesafedeki bu köy, orijinal Kars gravyerinin üretim merkezi olup ekoturizm ile dikkat çekmektedir. Peynir Müzesi, köyün kültürü hakkında bilgi edinmek için harika bir yerdir. Giriş ücretsizdir.
Ülkemde gezmeye daha bir heveslendim. Şiddetle tavsiye ediyorum. Hala ne duruyorsunuz, Kalkın gidin…
Blogger: Ayça Tatar - http://aycaninaynasi.com